Góry Stołowe - kraina zrodzona z morza

• PNGS
• PRZYRODA
• TURYSTYKA
• EDUKACJA
• OCHRONA PRZYRODY
• OGŁOSZENIA
• GALERIA

• Geologia
• Rośliny i grzyby
• Zwierzęta

  Rośliny i grzyby - dla zainteresowanych

Grzyby

Znaczne zalesienie terenu i korzystne warunki wilgotnościowe sprawiają, że mają one bardzo istotny udział w środowisku przyrodniczym Gór Stołowych. Są one, jak dotychczas, mało rozpoznane. Niemniej wiadomo, że w lasach Parku można znaleźć większość znanych grzybów wielkoowocnikowych jak: borowik szlachetny, podgrzybek złotawy, podgrzybek zajączek, koźlarz czerwony, opieńka miodowa, muchomor czerwony, mleczaj rydz. Z mniej z mniej pospolitych, na leśnych polanach i bardziej suchych łąkach w pobliżu lasów, występuje czubajka kania, a w wilgotnych zbiorowiskach trawiastych mały, żółty grzybek - wodnica cytrynowa. Martwe drzewa atakowane są przez huby, w tym często spotykaną na bukach żagiew (hubę) pospolitą. Z rzadkich gatunków grzybów wymienić trzeba: szmaciaka gałęzistego, purchawicę olbrzymią, sromotnika bezwstydnego i soplówkę jodłową.

Roślinność zarodnikowa i zbiorowiska naskalne

   Flora roślin zarodnikowych Parku Narodowego Gór Stołowych jest obficie reprezentowana. Związane jest to z wyjątkową budową geologiczną, występowaniem dużych ilości odkrytych powierzchni skalnych, urozmaiconą rzeźbą i sprzyjającym rozwojowi tej grupy roślin wilgotnym klimatem. Zatrzymywanie wody na nieprzepuszczalnym podłożu w obrębie mułowców i margli środkowego poziomu zrównania gór sprzyja utrzymywaniu się dużej ilości wilgotnych siedlisk - młak źródliskowych i torfowisk. Duże znaczenie, głównie dla występujących na skałach sinic, wątrobowców i mchów mają także czynniki mikroklimatyczne, zwłaszcza w strefie górnych piaskowców ciosowych. Skały te, dzięki zdolności nasiąkania wodą w rejonie znacznej ilości opadów, dodatkowo wpływają na utrzymywanie się znacznej wilgotności powietrza. Szczególnie wilgotny mikroklimat panuje w szczelinach i rozpadlinach tych skał, ze względu na zaleganie zimniejszego powietrza, zmniejszenie parowania i znacznie późniejsze topnienie śniegu. Ciekawym ekosystemem rozwijającym się w warunkach mikroklimatu rozpadlin i pseudo- jaskiń piaskowcowych skał są tzw. "stalagmity korzeniowe". Powstają one w przypadku gdy rosnący blisko powierzchni gleby młody korzeń drzewa (np. buka) natrafi na ciągle kapiącą ze stropu lub skalnego nawisu wodę. Wytwarza on wtedy gęsty splot drobniutkich korzonków rosnących w środowisku powietrznym w kierunku kapiącej wody. Splot ten przerośnięty jest gęsto strzępkami grzybów mikoryzowych. Zasiedlają go także wątrobowce, glony, sinice i liczne zwierzęta bezkręgowe (skoczogonki, drobne chrząszcze, mrówki) żywiące się wydzieliną korzeni i strzępkami grzybni oraz polujące na nie drapieżniki - głównie pająki. W zależności od intensywności kapania wody omawiane "stalagmity korzeniowe" osiągają wysokość do 10 a nawet 50 cm i mają od kilku do kilkunastu centymetrów średnicy. Dorastając do stropu pseudo- jaskini tworzą czasem "korzeniowe stalagnaty". Góry Stołowe są jedynym w Polsce tak dużym obszarem występowania piaskowców ciosowych, dlatego związana z nimi flora roślin zarodnikowych jest również wyjątkowa. Charakteryzuje ją m. in. duża ilość gatunków wątrobowców. Ta prymitywna grupa mszaków wymaga większej niż mchy wilgotności powietrza. Wątrobowce wyraźnie różnią się od mchów. Posiadają znacznie mniejsze zróżnicowanie tkankowe i często plechowatą budowę ciała. Inaczej także ukształtowane są organy rozmnażania wątrobowców. Przykładem tej grupy roślin może być pleszanka, której trzy gatunki spotykane są na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych. Spośród stwierdzonych na tu ponad 120 taksonów wątrobowców, przynajmniej 5 nie występuje na innych stanowiskach w Polsce, a cały szereg to gatunki bardzo rzadkie w kraju. Jednym z nich jest rosnący na ścianach szczelin na Szczelińcu Wielkim Gymnocolea acutiloba, uważany za relikt pamiętający okres trzeciorzędu. Duża część wątrobowców Parku to gatunki górskie, przy czym wiele z nich występuje znacznie poniżej granicy wysokościowej osiąganej w innych pasmach górskich. To samo dotyczy mchów, wśród których na 224 stwierdzone tu gatunki 86 to gatunki górskie, w tym 13 wysokogórskie. Wśród mchów rosnących na terenie Parku na szczególną uwagę zasługuje obecność jednego gatunku endemicznego Dicranum sendtneri, jednego nowego dla Polski i czterech gatunków nowych dla Sudetów. Ciekawostką jest występowanie mchu świetlanki stwierdzonego w rozpadlinach Szczelińca. Kiełkujący z zarodnika splątek tej roślinki wytwarza duże kuliste komórki odbijające promienie świetlne, dlatego mech ten w ciemnych szczelinach jarzy się zielonkawym światłem. Bardzo dekoracyjnym gatunkiem często spotykanym na skałach i w wilgotnych lasach świerkowych jest modrzaczek, posiadający silnie higroskopijne liście dzięki specjalnym komórkom chłonącym wodę. Pomimo niewielkiego obszaru Gór Stołowych i małej wysokości nad poziomem morza rośnie tu także wiele cennych form, odmian i gatunków porostów. W opracowaniu Tobolewskiego sprzed przeszło 40 lat podano listę 214 taksonów, w tym podgatunki i odmiany o charakterze endemicznym, 2 taksony nowe dla nauki, 3 gatunki nowe dla Polski i wiele gatunków wysokogórskich rosnących w Górach Stołowych rekordowo nisko. Dane te koniecznie wymagają weryfikacji, ze względu na znaczny wzrost zanieczyszczenia powietrza, na co jak wiadomo porosty są bardzo wrażliwe, oraz zniszczenie wielu naturalnych siedlisk, tym bardziej, że wiele gatunków ujętych na wspomnianej liście znanych było z pojedynczych stanowisk. Rośliny zarodnikowe mają zwykle duży udział w tworzeniu zbiorowisk naskalnych. W Parku Narodowym Gór Stołowych szczególnie interesujące fitocenozy tego typu wytworzyły się na naturalnych odkrywkach skał marglistych zawierających wapń. Dominują w nich wapieniolubne gatunki mszaków, a na dalszych etapach sukcesji pojawiają się zbiorowiska także z udziałem paproci i roślin kwiatowych. Spośród ciekawszych paproci można tu spotkać gatunki suboceaniczne jak: zanokcicę zieloną, zanokcicę skalną, paprotnicę kruchą, oraz górskie, takie jak paprotnik kolczysty. Z roślin kwiatowych w jednym z takich zbiorowisk występuje skalnica zwodnicza -prawdziwy rarytas we florze Parku. Ta biało kwitnąca, zwieszająca się z półek skalnych poduszkowa roślina rośnie tylko na jednym stanowisku w Górach Stołowych i zarazem jedynym w Polsce. Znajduje się ona w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin, ale jest również gatunkiem rzadkim w Europie. Inną wartą wymienienia rośliną wyższą znalezioną w omawianym zbiorowisku jest rzadki w naszej florze rzeżusznik piaskowy Borbasa.

• Grzyby, roślinność zarodnikowa i zbiorowiska naskalne
• Zbiorowiska łąkowe
• Lasy liściaste
• Lasy iglaste
• Torfowiska

Copyright by Park Narodowy Gór Stołowych