Góry Stołowe - kraina zrodzona z morza

• PNGS
• PRZYRODA
• TURYSTYKA
• EDUKACJA
• OCHRONA PRZYRODY
• OGŁOSZENIA
• GALERIA

• Geologia
• Rośliny i grzyby
• Zwierzęta

  Rośliny i grzyby - dla zainteresowanych

Zbiorowiska łąkowe

Do powstania zbiorowisk łąkowych przyczynił się rozwój gospodarki pastwiskowej i rolnictwa. Pierwotnie miejsca takie powstawały głównie w wyniku klęsk żywiołowych. Wypalanie pierwotnych lasów dla uzyskania terenów pod uprawę roli i na pastwiska powodowało niszczenie rodzimej roślinności, ale stwarzało przy tym nowe siedliska dla roślin mało rozpowszechnionych lub nawet nieobecnych wcześniej na tych terenach. Obfitujące w gatunki malownicze zbiorowiska łąk górskich zawdzięczają swe istnienie człowiekowi, ale również człowiek porzucając metody tradycyjnego gospodarowania doprowadził do znacznego ich przekształcenia. Stosowane w celu intensyfikacji produkcji zaorywanie łąk, nawożenie przypadkowo dobranymi nawozami sztucznymi oraz podsiewanie mieszankami szlachetnych traw, doprowadziło do szybkiego wyeliminowania wielu gatunków i utraty wartości przyrodniczych istniejących wcześniej pół-naturalnych zbiorowisk łąkowych. Powstałe fitocenozy stały się także, po kilku latach eksploatacji, mniej wartościowe gospodarczo. Różnorodne zbiorowiska trawiaste zajmują na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych powierzchnię ponad 300 ha. Na wierzchowinie środkowego poziomu zrównania gór często są to właśnie ubogie gatunkowo zbiorowiska porolne i zubożałe pastwiska. Niektóre z nich charakteryzują się dominacją trawy mietlicy pospolitej inne kłosówki miękkiej, a jeszcze inne, najbardziej wilgotne, śmiałka darniowego. Wyróżnić tu też można zwykle niewielkie płaty, na których przeważa subalpejski gatunek - ostrożeń różnolistny. Gatunek ten zakwita latem wytwarzając koszyczki ciemnopurpurowych kwiatów wielkości do 5 cm średnicy. Jego liście, biało kutnerowate od spodu, wykazują, dużą zmienność kształtu. Na łąkach powstałych na gruntach porolnych rzadko występuje chroniony mieczyk dachówkowaty i subalpejski gatunek o dużych szerokojajowatych liściach - szczaw alpejski. W wytworzonych na ubogich glebach murawach bliźniczkowych (nazwa pochodzi od występującej tu bliźniaczki psiej trawki) spotkać można, już niestety dość rzadko, arnikę górską. Ta piękna bylina o złocistożółtych kwiatach występowała kiedyś licznie na terenach objętych Parkiem Narodowym Gór Stołowych. Cały szereg jej stanowisk podobnie jak w innych częściach kraju zniszczono przez niewłaściwe użytkowanie do celów leczniczych. Wśród łąk w Górach Stołowych za pół naturalne i najmniej zdegradowane uważane są bogate w gatunki łąki bagienne z obfitymi populacjami niektórych roślin chronionych. Szczególny aspekt nadaje im w maju pełnik europejski - lokalnie nazywany "kłodzką różą" i uważany za symbol regionu. Na podmokłych łąkach tworzy całe łany złocistożółych kul, kołyszących się na wietrze wśród wiosennej zieleni traw. Można go podziwiać w m. in. rejonie Łężyckich Skałek, stanowiących fragment rozległych łąk na środkowym poziomie zrównania gór u podnóża masywu Narożnika. Rozrzucone wśród wysokich traw na tym otwartym terenie pojedyncze skałki piaskowcowe i towarzyszące im rozgałęzione, drzewa stwarzają wrażenie "afrykańskiej sawanny" i często ten teren nazywany jest "Sawanną Łężycką" Oczywiście roślinność i sposób powstania tych zbiorowisk trawiastych nie mają nic wspólnego z prawdziwą sawanną, ale krajobraz jest doprawdy niezwykły. Pełnikowi towarzyszy zwykle piękna górska roślina - ciemiężyca zielona o wysokości do 1,5 m. z szerokoeliptycznymi liśćmi oraz storczyki ze storczykiem szerokolistnym. Jesienią mokre łąki pokrywają się przypominającymi krokusy kwiatami zimowita jesiennego. Najbogatsze w gatunki zbiorowiska rozwinięte na żyznych, nieco mniej wilgotnych glebach określone są jako sudecka łąka storczykowa. Oprócz wspomnianych powyżej roślin chronionych występujących na łąkach pełnikowych rosną tu takie storczyki jak: listera jajowata, gółka długoostrogowa, storczyk męski i stwierdzona w Górach Stołowych po wojnie na jedynym w Sudetach stanowisku storczyca kulista. Z innych podlegających ochronie roślin występuje tu: orlik pospolity, zerwa kulista, goryczuszka orzęsiona, goryczuszka czeska i goryczuszka wczesna. Zbiorowiska łąki storczykowej należą do najcenniejszych na całym terenie Parku. Wśród gatunków łąkowych występujących na siedliskach umiarkowanie wilgotnych, najbardziej interesującym jest lilia bulwkowata. Lilia ta, posiadająca największe kwiaty spośród dziko rosnących roślin w naszym kraju, jest w Polsce bardzo rzadka. Wiadomo, że oprócz kilku stanowisk w Parku Narodowym Gór Stołowych i na Ziemi Kłodzkiej, znana jest jeszcze tylko z okolic Dzianisza pod Tatrami. Generalnie zbiorowiska trawiaste, choć zajmują zaledwie ok. 5 % powierzchni Parku, w znacznej mierze decydują o jego bioróżnorodności, gdyż w zbiorowiskach tych występuje blisko 40 % gatunków flory naczyniowej. Ponadto łąki są bardzo istotnym elementem krajobrazu kulturowego Gór Stołowych. Z tych względów wymagają więc utrzymania. Nowym problemem z tym związanym, który pojawił się w ostatnich latach, jest zarastanie łąk. Całkowite zaprzestanie wypasu zwierząt i koszenia traw prowadzi do szybkiego wzrostu zawartości związków azotowych w glebie. Na łąkę wkraczają wówczas gatunki azotolubne, później wysokie byliny; najczęściej starzec Fuchsa, a następnie wierzby i brzozy. W końcu wykształcają się posiadające ubogie runo lasy brzozowe. W dolinach potoków i w miejscach wysięku wód występują płaty związanych z wodą zbiorowisk ziołoroślowych, w których dominuje górska roślina o dużych, okrągłych liściach - lepiężnik biały. Niewielką powierzchnię w granicach Parku zajmują zbiorowiska synantropijne tj. roślinności towarzyszącej człowiekowi. Są one szczególnie dobrze wykształcone w obrębie jedynej leżącej na terenie Parku wsi Pasterka.

• Grzyby, roślinność zarodnikowa i zbiorowiska naskalne
• Zbiorowiska łąkowe
• Lasy liściaste
• Lasy iglaste
• Torfowiska

Copyright by Park Narodowy Gór Stołowych