Góry Stołowe - kraina zrodzona z morza

• PNGS
• PRZYRODA
• TURYSTYKA
• EDUKACJA
• OCHRONA PRZYRODY
• OGŁOSZENIA
• GALERIA

• Geologia
• Rośliny i grzyby
• Zwierzęta

  Świat zwierząt

Ssaki

Na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych wykryto dotychczas 48 gatunków ssaków. Lista ta zapewne nie jest jeszcze pełna. Takie ssaki jak jeż, kret, sarna, wiewiórka, kilka gatunków myszy i norników, ryjówka aksamitna itd., są rozpowszechnione w całym kraju, zatem nie jest zaskoczeniem wykazanie ich również tutaj. Brak piętra alpejskiego w Górach Stołowych eliminuje występowanie gatunków wysokogórskich. Ze ssaków typowych dla terenów górskich występuje tu jedynie ryjówka górska, nieco większa od rozpowszechnionej wszędzie ryjówki aksamitnej. Zamieszkuje zwykle obszary na wysokości powyżej 500m n.p.m. Jest to gatunek odżywiający się bezkręgowcami, które łowi zwykle w środowiskach podmokłych. Od maja aż do października wyprowadza 1 - 2 mioty w roku po około 6 młodych. Górski charakter terenu podkreśla również obecność czarnej odmiany barwnej wiewiórki. W górskich lasach spotyka się ją dwukrotnie częściej od rudej, zaś już np. w Kudowie Zdroju jest dużo rzadsza. Szczególną porą do spotkań z interesującymi ssakami jest noc. Wtedy to zwierzęta mają większą pewność, że nie zetkną się z człowiekiem. W lesie bukowym możemy natknąć się wówczas na popielicę, która kojarzy się ludziom, głównie z racji puchatego ogona, z szarą wiewiórką. Nie jest ona z nią jednak bliżej spokrewniona. Bardzo zwinnie potrafi przeskakiwać między gałązkami wysoko nad ziemią w poszukiwaniu nasion buka. Jesienią czasem spotyka się ją w obrębie domostw, zaś zimę przesypia zwykle ukryta pod ziemią. W Parku spotkać można jeszcze dwóch jej krewniaków. Znacznie mniejsza orzesznica często zasiedla budki lęgowe, przebudowując gniazda ptaków, które tam zastaje, w rodzaj "igloo". Jest to najczęściej spotykany gatunek z rodziny popielicowatych. Z kolei najrzadsza z nich - koszatka, występuje tutaj na najbardziej na zachód wysuniętym stanowisku w areale swojego występowania. W Polsce wykryta została na obszarach o ostrzejszym klimacie, głównie w górach i na północnym-wschodzie. Choć prowadzi nocny tryb życia, to ażeby zgromadzić wystarczające zapasy tłuszczu w jesieni, żeruje również za dnia. Jej pokarmem są głównie owady. Nie gardzi również owocami czy nasionami. Gniazda zakłada w gniazdach ptaków i dziuplach. W okresie zimy trzy wyżej wspomniane gatunki moszczą zazwyczaj swoje legowiska pod ziemią, gdzie temperatura nie waha się tak znacznie i przesypiają niekorzystny okres. Mogą uzupełniać dietę rabując gniazda ptasie, ale szkody te zwykle są niewielkie. Popielica na przykład przesypia tak aż siedem miesięcy w roku.

Nie jest zaskoczeniem wykazanie na dwóch stanowiskach wydry, gdyż ssak ten w ostatnich latach mocno się rozprzestrzenił. Niestety strumienie w samym Parku nie są na tyle duże, żeby zapewnić jej optymalne warunki do życia (żerowania), dlatego stwierdzenia dotyczą niższych położeń górskich na obrzeżu Parku. Wydra żywi się głównie rybami i tym zapachem przesiąknięte są jej odchody, które pozostawia w wyniosłych punktach. Pełnią one rolę informacyjną dla innych osobników tego gatunku - tu jest mój rewir. Wydra prowadzi nocny tryb życia, zatem trzeba mieć dużo szczęścia, żeby ją spotkać. Pojedyncze obserwacje z ostatnich lat dotyczą niedźwiedzia, wilka i kozicy. Obecności niedźwiedzia nie potwierdzono z całą pewnością, ale szlaki wędrówek jednego osobnika w latach 1991 - 98 pozwalają przypuszczać, że również i te tereny odwiedzał. Niestety chodzi w tym przypadku o pojedyncze zwierzę, które w takim wypadku nie ma szansy na rozród. Po wielu latach nieobecności widziano w Górach Stołowych wilka wiosną 2000 roku,. Niestety ze względu na wielkość tych gór i dużą penetrację nie można mieć raczej nadziei, że się tu osiedli. Tym niemniej znajduje tu sporą bazę pokarmową w postaci nadmiernie rozmnożonej populacji jelenia. W 1996 roku obserwowano tu również kozicę, nie jest ona jednakże naturalnym przybyszem. Prawdopodobnie był to osobnik ze stada introdukowanego w rejonie Śnieżnika Kłodzkiego jeszcze z początkiem lat siedemdziesiątych. Teren ten odwiedzają również muflony, dla których Góry Stołowe nie stanowią jednak stałej ostoi. Bardzo rzadko spotkać można także daniela. Trzy ostatnie gatunki ssaków wprowadzono do środowiska wskutek działalności łowieckiej człowieka i stanowią tu one element obcy, stąd ich obecność na terenie Parku również nie jest pożądana. Na terenie Parku stwierdzono także występowanie borsuka.

Mroczek posrebrzany, gatunek nietoperza umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, został wykazany na kilku stanowiskach w obrębie zabudowań. Oprócz niego występuje tu dalszych 12 gatunków nietoperzy, które często znajdują schronienie w szczelinach skalnych.

Podobnie jak w przypadku ptaków, również między niektórymi ssakami a skałami piaskowcowymi zawiązała się ciekawa i niespotykana nigdzie indziej sieć zależności. Urwiska skalne stanowią naturalną barierę dla wędrujących ssaków, wzdłuż których zauważyć można wyjątkowe spiętrzenie tropów. W licznych, rozległych wnękach jelenie i dziki ocierają się o ściany pozostawiając na nich ślady wyschniętego błota wymieszanego z sierścią. Tam też odpoczywają. Większość lisów nie kopie samodzielnie nor tylko korzysta z naturalnych labiryntów między skałami jako schronienia, jedynie je udrażniając. W ostatnich latach zauważa się tutaj pierwsze oznaki synantropizacji tego ssaka, który żeruje na odpadkach i bardzo blisko podchodzi do człowieka. Również borsuk zamieszkuje istniejące w skałach korytarze, kopiąc nory tylko wyjątkowo. Ssak ten prowadzi nocny tryb życia i czasami możemy go spotkać podczas żerowania przy głównych drogach Parku. Ponieważ poza człowiekiem nie ma on naturalnych wrogów, których mógłby się obawiać, podczas poszukiwania pokarmu zachowuje się bardzo głośno. Zaskakujące jest również wykazanie na tym terenie wiewiórek wykorzystujących na miejsca gniazdowe wnęki w skałach. Budowa tych gniazd jest nieco odmienna od typowych konstrukcji, gdyż w ich skład wchodzą wyłącznie suche trawy. Warto na koniec wspomnieć również o jeleniu, ze względu na jego dużą liczebność i rolę, jaką odgrywa w biocenozach na tym terenie. W okresie rykowiska, od września do października, donośne ryki jeleni można usłyszeć praktycznie wszędzie, np. z Szosy Stu Zakrętów, Karłowa, Błędnych Skał, czasami również za dnia. Spotkanie z jeleniem też nie należy do rzadkości. Aby przypatrzeć się im w spokoju warto wczesnym rankiem lub tuż po zachodzie słońca wybrać się np. na Szczeliniec czy Narożnik. Bez schodzenia ze szlaku można stamtąd podziwiać dziesiątki jeleni wychodzących na pobliskie łąki w poszukiwaniu żeru. Często obserwuje się również sarny.

• Bezkręgowce
• Ryby
• Płazy i gady
• Ptaki
• Ssaki

Copyright by Park Narodowy Gór Stołowych